Niet alleen de boeren en de industrie maar ook de bouwsector verandert: de bouw wordt schoner, duurzamer, groener.

Voor architect Daan Bruggink geen probleem. Hij is een zogeheten duurzame bouwer, en neemt zijn liefde voor de natuur mee in zijn ontwerpen door natuurlijk te bouwen. Maar welke gevolgen hee ft dat voor de vakman op de bouwplaats?

Artikel uit Bouwpensioen magazine maart 2023

 

Dat begrip, natuurlijk bouwen, kun je dat uitleggen?

'Bij natuurlijk bouwen pas je natuurlijke materialen en vormen toe, en technieken die geïnspireerd zijn op de natuur. Sterker nog: je probeert de geniale natuur na te doen. Neem nu windmolens. Die hebben gladde strakke wieken. Maar als je naar de vinnen van een walvis kijkt, zie je dat er allemaal inkepingen en golven in zitten, waardoor de vinnen soepeler door het water glijden en minder weerstand ondervinden. Als we windmolens bouwen met wieken die dezelfde inkepingen en golven hebben als de vinnen van een walvis, leveren die meer op. Biofilisch bouwen, heet dat, ofwel: bouwen met liefde voor de natuur.' 

Hoeveel pensioen heb jij opgebouwd?

Dat klinkt logisch, maar waarom doen we dat dan niet op grote schaal?

De bouwsector is vrij conservatief. Logisch, want als er iets mis is met een bouwwerk, wordt de bouwer erop aangesproken. Dat maakt bouwers natuurlijk terughoudend. En er is nog de angst dat nieuwe technieken en nieuwe materialen ander vakmanschap vragen.'

Is dat een terechte angst?

Nee hoor. Bij natuurlijk bouwen gebruik je vaak houtskeletbouw, en een houtskeletwandje kan iedereen plaatsen. Voor de isolatie gebruik je alleen geen piepschuim, maar biofoam, gemaakt op basis van plantaardige olie. Daarvoor hoef je niks anders te kunnen of op een andere manier te werken. Natuurlijk vereisen nieuwe materialen soms nieuwe kennis. Een huis met een harde houtvezelplaat aan de binnenkant kun je gewoon stuken. Maar die stuc kun je niet spuiten, die moet je smeren. Dat moet je wel weten, maar de vaardigheid bezit iedere stukadoor al.'

Is het niet veel duurder om te bouwen met natuurlijke materialen en technieken?

'Dat lijkt soms in eerste instantie zo. Maar het bouwen met natuurlijke materialen en natuurlijke vormen levert uiteindelijk veel meer op. Je hebt om te beginnen veel minder CO2-uitstoot. Je bouwt dan goedkoper, omdat je geen certificaten hoeft te kopen om CO2 uit te mogen stoten. Daarnaast levert wonen en werken in gebouwen die gemaakt zijn van materialen afkomstig van levende organismen zoals bomen, een gezond klimaat op.’

Kun je daar een voorbeeld van geven?

Zeker: met ons architectenbureau bouwden wij een tandartspraktijk volgens biofilische principes. De kosten voor de bouw waren hoger dan voor een ‘standaard’praktijk. Niemand wordt ongelukkig van de natuur, breng die natuur dan ook terug in je gebouwde omgeving. De medewerkers voelden zich in dit gebouw van natuurlijke materialen zoveel beter dan tussen de kunststoffen, waardoor ze uiteindelijk ook efficiënter werkten. Onder aan de streep bleek deze praktijk dus veel rendabeler. Tel daarbij op dat fossiele grondstoffen en metalen steeds duurder worden. Plantaardige materialen kunnen opnieuw groeien, die zullen op den duur goedkoper worden dan fossiele grondstoffen.

Dus dan komt heel Nederland vol te staan met houten huizen?

'Ik denk dat het niet lang zal duren voordat alle Vinex-wijken in Nederland opgetrokken worden uit hout. Houtskeletbouw heeft veel voordelen: je zet huizen in een fabriek in elkaar, je hebt geen last van slechte weersomstandigheden, je hoeft niet met busjes vol mensen rond te rijden en eenmaal op de bouwplaats staat zo’n huis in een dag in elkaar.'

Gaat de ‘ouderwetse’ metselaar zijn werk hierdoor dan niet verliezen?

'Op den duur zullen er minder vierkante meters gemetseld worden. Voor gespecialiseerde metselaars zal het werk altijd blijven. En je ziet ook nieuwe specialismen ontstaan, zoals mensen die kunnen werken met kruislaaghout: massieve houten platen van verschillende lagen hout die kruislings op elkaar gelijmd worden. Het bouwen met CLT massiefhout vormt steeds vaker een alternatief voor houtskeletbouw. Dus nee, voor vakmensen valt er ook in de toekomst van het biobased bouwen nog meer dan genoeg te doen.'

OVER DAAN BRUGGINK
Daan Bruggink studeerde in 2004 af in Bouwkunde aan de TU Delft. In 2007 richtte hij ORGA Architect op vanuit één visie: biofilisch en biobased bouwen is de toekomst. Hij is onder meer lid van het expertpanel Duurzaam Gebouwd, kennisplatform voor duurzaam bouwen.


TEKST ELS MANNAERTS FOTOGRAFIE MIKE RAANHUIS